Kayzen

Məsələ 1697: Bir neçə yerdə (əvvəldə işarə edilən yerlərdən başqa) ancaq orucun qəzası insana vacibdir və kəffarə vacib deyildir:

1. Ramazan ayı gecəsində cünub olan şəxsə, sübh azanına qədər ikinci yuxudan durmasa.
2. Orucu batil edən bir iş görməsin, amma oruc niyyəti etməsin, ya riya etsin, ya oruc olmasını qəsd etsin və həmçinin əgər orucu batil edən işlərdən bir işi görməsini qəsd etsə, gərək lazım ehtiyata əsasən, o günün orucunu qəza etsin.

Davamı →

Məsələ 1667: Əgər bir şəxs Ramazan ayı orucunu yemək, içmək, cima, istimna və ya (sübh azanına qədər) cünub qalması ilə pozarsa, bunu öz ixtiyarı və iradəsi ilə qəsdən edib, məcburiyyət və çarəsizlik üzündən olmasa, qəza etməyə əlavə olaraq kəffarə də ona vacib olur. Amma bu söylənənlərdən qeyrisi ilə pozarsa, qəza etməyə əlavə olaraq kəffarə də verməsi ehtiyat-müstəhəbbdir.
Məsələ 1668: Əgər bir şəxs, bu söylənənlərdən birini, onun orucu pozmadığına qəti olaraq etiqadı olduğu halda edərsə, orucu batil olmadığı kimi, ona kəffarə də vacib olmaz.
Davamı →

Məsələ 1581: Bir neçə şey orucu batil edər:

1. Yemək və içmək.
2. Cima.
3. İstimna (İstimna, insanın başqası ilə cima etmədən, özündən məni xaric etməsinə deyilir).
4. Allaha, Peyğəmbərə və Peyğəmbərin canişinlərinə (ə.s.) yalan isnad vermək.
5. Tozun boğaza yetişməsi.
6. Məşhura əsasən, başı tamamilə suya batırmaq.
7. Sübh azanına kimi, cənabət, heyz və nifas halında qalmaq.
8. Axıcı şeylərlə imalə etmək.
9. Qusmaq.

Bunların hökmləri aşağıdakı məsələlərdə şərh olunacaqdır.
Davamı →

Oruc, insanın Allah-təalanın əmrini yerinə yetirmək üçün sübh azanından şam azanına qədər, irəlidə izah olunacağı kimi, doqquz şeydən çəkinməsidir.
NİYYƏT
Məsələ 1559: İnsanın orucun niyyətini qəlbindən keçirməsi və ya məsələn; «sabah oruc tutacağam» deyərək niyyət etməsi şərt deyildir. Yalnız Allah-təalanın əmrinə itaət etmək üçün, sübh azanından şam azanına qədər orucu pozan şeylərdən özünü qoruma qərarında olması kifayətdir. Bu müddət ərzində oruc olduğuna yəqin etmək üçün, gərək sübh azanından bir az qabaq və şam azanından bir az sonraya qədər orucu batil edən işlərdən özünü saxlasın.
Davamı →

Ramazan ayının kəffarəsi üzərinə vacib olan şəxs ya bir qul azad etməli və ya sonrakı məsələdə söylənəcək göstərişə əsasən, iki ay oruc tutmalı, yaxud altmış fəqiri doyuzdurmalı, ya da hər birinə bir mudd, yəni təqribən 750 qram buğda, arpa, çörək və bu kimi şeylərdən verməlidir. Qafqaz Müsəlmanlar İdarəsindən (QMİ) verilən məlumata görə, əgər bunlardan heç biri mümkün olmasa, bacardığı qədər sədəqə verməli, əgər bunu da edə bilməsə, istiğfarə etməlidir. Lakin mümkün olduğu təqdirdə, vacib-ehtiyata əsasən, kəffarəni ödəməlidir.

Ramazan ayının iki ay kəffarəsini tutmaq istəyən şəxs gərək bir ayı bütün və onun bir gününü o biri aydan olmaqla ardıcıl tutmalıdır. Əgər onun davamındakı otuz gün ardıcıl olmasa, eybi yoxdur. İki ay Ramazan ayının kəffarəsini tutmaq istəyən bir şəxs ardıcıl tutmalı olduğu otuz bir günün ərzində Qurban bayramı kimi, oruc tutması haram olan bir günün olacağı zamanda kəffarə orucunu tutmağa başlamamalıdır.

Ardıcıl oruc tutmalı olan bir şəxs əgər onların arasında üzrsüz olaraq bir gün oruc tutmazsa, orucları yenidən başlayaraq ardıcıl tutmalıdır. Əgər ardıcıl olaraq oruc tutmalı olduğu günlər arasında heyz, nifas və ya məcburi səfərə çıxmaq kimi qeyri-ixtiyari bir üzrlə qarşılaşarsa, o üzrün aradan qalxmasından sonra orucları yenidən tutması vacib deyil. Üzrün aradan qalxmasından sonra orucların davamını yerinə yetirər.
Davamı →

«Ramazanda makiyaj etmək olarmı?» — bu sual işləyən xanımları daha çox düşündürür. Tonal krem, kirşan və göz makiyajı ləvazimatlarından istifadə etmək orucu pozmaz. Dodaq boyasının tüpürcəklə qarışıb boğazdan aşağı getmək ehtimalı olduğu üçün çoxları Ramazanda ondan istifadə etməkdən çəkinir. Bu səbəbə görə oruc vaxtı dodağa boya sürtmək məsləhət görülmür.

Dodaq boyasından istifadə bir qədər mübahisəli mövzudur. Dodaqlara birbaşa olaraq hopan boyalar orucu pozmaz. Lakin bütün dodaq boyalarının dəri vasitəsilə sorulacağına əmin olmaq çətin məsələdir. Odur ki bir qədər ehtiyatlı olmaq lazımdır. Ağız təravətləndirici vasitələrdən istifadə etmək də qadağan edilməyib. Bu kimi vasitələrdən qida borusuna daxil olmaması şərti ilə istifadə edilməlidir. Belə olan halda oruc pozulmaz. Orucluq vaxtı vitaminli, qidalandırıcı kremlərdən istifadə etmək də çox insanı düşündürən suallardandır. Oruc tutan şəxslər bu cür kosmetik vasitələrdən üz və əl kremlərindən istifadə edə bilər.
Davamı →

Ramazan ayında ən çox maraq doğuran mövzulardan biri də hansı ölkədə neçə saat oruc tutulacağıdır. Ən uzun və ən qısa müddət oruc tutacaq ölkələrin siyahısını təqdim edirik.

Azərbaycan və Türkiyədə təxminən 17 saat oruc tutulduğu halda, bəyaz gecələrin baş verdiyi və günəşin demək olar ki, heç batmadığı Skandinaviya ölkələrində bu müddət 21 saatdır. Ən qısa müddət 9 saat 20 dəqiqə isə Argentinadadır.

Dünya miqyasında 1,5 milyarddan çox müsəlman yaşadıqları ölkələrə görə, bir-birindən olduqca fərqli müddətdə oruc tutur. Oruclu qalmaq müddətinin ən uzun olduğu Skandinaviya ölkələrindən İslandiyanın paytaxtı Raykyavikdə 21 saat 13 dəqiqə, finlandiyanın paytaxtı Helsinkidə 19 saat 50 dəqiqə, Stokholm, Oslo və Kopenhagendə isə təxminən 19 saat yarım oruc tutulur.

Ramazan coşğusunun yaşandığı ölkələrdən biri olan Rusiyanın paytaxtı Moskvada isə müsəlmanlar 18 saat 37 dəqiqə oruc tutur.
Davamı →

Müsəlmanlığı bildirən əsas amillərdən biri oruc tutmaqdır. Bəzi ölkələrdə orucun müddəti 9 saat, bəzilərində isə 21 saat olacaq.

Məlumata görə, bu rəqəm Yaxın Şərqdə 14-15 saat müddətində olacaq.

Mənbənin məlumatına görə, dünya ölkələrində oruc tutma müddətinin 12 saata qədər fərqli və fasiləli olması təbiidir. Bu ondan irəli gəlir ki, bu məsələ yalnız şəri vaxtlarla hesablanmalı və ölçülməlidir. Bəzi ölkələrdə orucun müddəti 12-13 saat olsa da, bəzi ölkələrdə bu müddət 20-21 saatadək davam edir.

Ən az oruc tutan ölkə Argentina olacaq. Burada müsəlmanlar 9 saat 30 dəqiqə oruc olacaqlar. Afrika qitəsində 10 və 16 saat 30 dəqiqə arasında dəyişir.

Cənubi Afrikada müsəlmanlar 10 saat yarım oruc tutacaqlar. Əlcəzair, Liviya, Mərakeş və Sudanda yaşayan müsəlmanlar 14 saat, Tunisdə 15 və Misirdə 16 saat 30 dəqiqə oruc tutacaqlar.

Avstraliyaya gəlincə, burada yaşayan müsəlmanlar 10 saat oruc tutacaqlar. Halbuki Asiya qitəsində Sinqapur, Hindistan, Pakistan, Malaziya müsəlmanları iftarı 12 saat gözləməli olacaqlar. Qonşu İranda müsəmanlar 16 saat 40 dəqiqə oruc tutacaqlar.

İraq, Suriya, Küveyt və İordaniyada 14 saat, Qətərdə 14 saat 40 dəqiqə, Yəməndə 14 saat 50 dəqiqə, Ərəb Əmirliklərində 14 saat 51 dəqiqə, Fələstin, Livan, Bəhreyn və Ərəbistanda isə 15 saat oruc tutulacaq.
Ardı →

Ramazan ayını sağlam keçirmək üçün bəzi vərdişlərinizi unutmalısınız. Orucluq boyu tər göyərti və sudantez-tez istifadə edin. Ağır yeməklər, şərbətli şiriniyyatlar, xəmir xörəklərindən uzaq durmalısınız.

1. Axşamlar yatmağa 1 saat tez gedin, lakin imsaka mütləq qalxın
İmsaka qalxarkən yuxudan əziyyət çəkirsinizsə, akşamlar 1 saat erkən yatın. Çünki imsaqa qalxmadığınız təqdirdə həmin gün sağlamlığınızda daha çox problem olacaq. İmsaq etməsən oruc tutanda ac qalmaq müddəti artır, metabolizm prosesinin sürəti düşür, halsızlıq, baş ağrısı, yorğunluk və diqqətsizlik yaranır. Uzun müddət aclıqdan sonra iftarda həddən artıq yeməyi və qanda şəkərin düşməsini əngəlləmək üçün imsaqda həzmi yavaş, qida dəyəri yüksək olan qidalar qəbul edin.

2. İmsak süfrənizdə tər göyərtilər, meyvə və kompot mütləq olsun
İmsakda çox yağlı, çox duzlu və həddindən artıq şirin yemək olmaz. Bunların yerinə həzmi asanlaşdıran, mədə-bağırsaq sistemində uzun müddət qala biləcək liftərkibli göyərti, meyvə və tam taxıllı qidalara üstünlük verin. Gün ərzində qanda şəkərin miqdarının düşməsini qarşısını almaq, mədə boşalmasını gecikdirmək üçün imsak vaxtı zəngin proteinli qidalarla qidalanmaqla mümkündür. İmsaq üçün ən ideal qidalar: zeytun, pendir, yumurta, kəpəkli çörək, tər göyərti, süd, qatıq, meyvə və ya meyvə kompotları.

Ardı →

Uzun yay günlərində tutulan oruc havaların isti keçməsiylə yanaşı, ağız qoxusuna səbəb olur və bu insanların sosial həyatında bəzi problemlər yaradır.

Ağız qoxusunun qarşısını almaq üçün, iftardan sahura qədər yediklərinizə diqqət etməlisiniz. Gün boyu nanə yemək, ağız qoxusunun qarşısını almaqla yanaşı, mədədəki nasazlıqları da aradan qaldırır.

Ramazan ərəfəsində dişlərə normal günlərdəkindən daha çox qayğı göstərilməlidir. Acı və ədviyyatlı yeməklərdən, qazlı içkilərdən və qəhvədən xususuilə qacılmalıdır. Çox yağlı və qazlı içkilərin istehlakı azaldılmalıdır.

Yeməklərdən sonra xarici diş əti, dilə, dil altına, yanaq daxili yerlər diqqətlə təmizlənməlidir. Ağız boşluğunu təmizlədikdən sonra, su və ya antiseptik məhsullardan qarqara kimi istifadə edilməsi ağız boşluğunuzda fərahlıq yaradacaq. Sahurda yemək yedikdən dərhal sonra yatılması, ağız daxili turşu tarazlığını pozaraq bakteriyaların əmələ gəlməsinə səbəb olur.

Davamı →